ผู้ช่วยศาสตราจารย์ น.สพ.ดร.วิษณุ วรรณแสวง
ความผันผวนและความไม่แน่นอนของสถานการณ์โลกภายหลังยุคโควิด ๑๙ ที่ชาวโลกเพิ่งได้รับของขวัญจากเชื้อโอไมครอนเริ่มเห็นสัญญาณของการฟื้นตัว ภายหลังจากต้องทุกข์ทนกับความบีบคั้นทางเศรษฐกิจ และสังคมมาตลอดสองปีที่ผ่านมา ถึงเวลานี้ก็เปลี่ยนฉากกลายเป็นสถานการณ์สงครามที่สร้างความหวั่นไหว และขาดความเชื่อมั่นต่อผลกระทบของความขัดแย้งทางการเมืองระดับโลก นักวิเคราะห์ทางการตลาดเชื่อว่า ผลกระทบของสงครามการรุกรานประเทศยูเครนโดยรัสเซีย กำลังส่งผลกระทบต่อการบริโภคสัตว์ปีกทั่วโลก ทุกคนกำลังเดินหน้าไปสู่สถานการณ์ที่มีความไม่แน่นอนสูง ประชาชนบางส่วนยังสามารถรับมือกับการเปลี่ยนแปลงที่กำลังเกิดขึ้นได้ เนื้อไก่ยังเป็นโปรตีนที่มีโอกาสอย่างมากในอีก ๑๒ ถึง ๑๘ เดือนนี้ ภาวะเงินเฟ้อ ความวุ่นวายของตลาดแรงงาน กำลังสร้างการเปลี่ยนแปลงที่ส่งผลต่อความต้องการเนื้อสัตว์ปีกทั่วโลก สงครามในยูเครนได้ทำให้ต้นทุนด้านพลังงานสูงขึ้นอย่างมาก หากแหล่งพลังงานยังไม่สามารถควบคุมให้อยู่ในราคาที่เหมาะสม และมีเสถียรภาพได้ ผู้บริโภคจะเลือกตัดค่าใช้จ่ายส่วนตัว เช่น การเดินทางและความบันเทิง การควบคุมรายจ่ายโดยลดการซื้อของในร้านค้าปลีก ความจริงผลกระทบของภาวะเงินเฟ้อต่อตลาดโปรตีนเป็นที่กังวลมาตั้งแต่ก่อนเหตุการณ์การรุกรานยูเครนแล้ว แต่เหตุการณ์ดังกล่าวได้กระตุ้นให้สถานการณ์รุนแรงและเร็วขึ้นกว่าเดิม
บริษัทเอ็มเอชพี ก่อนหน้านี้เป็นที่รู้จักกันในชื่อ ไมโรนิฟสกี ไลโบโพรดักท์ (Myronivsky Hliboproduct) (MHP, Mironivsky Hliboproduct) ของมหาเศรษฐีพันล้าน นายยูริ โคซี เป็นบริษัทด้านอุตสาหกรรมการเกษตรรายแรกที่มีชื่อในตลาดหลักทรัพย์ลอนดอน เป็นผู้ผลิตสัตว์ปีกรายใหญ่ที่สุดในยูเครน และเป็นลำดับที่สองในยุโรป และลำดับที่ ๑๗ ของโลก นอกจากนั้น ยังเป็นผู้ผลิตอาหารสัตว์รายใหญ่ที่สุดของประเทศ และลำดับที่ ๖๐ ในโลก บริษัทปลูกข้าวโพด และทานตะวันสำหรับใช้ในโรงงานอาหารสัตว์ และข้าวสาลี เรพซีด ถั่วเหลือง สำหรับจำหน่ายให้กับลูกค้ารายอื่นๆ ในปี พ.ศ. ๒๕๖๓ สามารถผลิตอาหารสัตว์ได้ ๒.๔ ล้านเมตริกตันจากโรงงานอาหารสัตว์ ๓ แห่ง สถานการณ์การรุกรานยูเครนส่งผลกระทบอย่างใหญ่หลวงต่อประชาชนภายในประเทศ และตลาดการส่งออกสินค้าอุปโภค และบริโภคทั่วโลกอย่างรุนแรง เช่น ข้าวสาลีร้อยละ ๓๐ น้ำมันทานตะวันร้อยละ ๔๘ ของโลก เป็นต้น
สถานการณ์ปัจจุบัน บริษัทเอ็มเอชพี เปิดเผยถึงสงครามการรุกรานยูเครนได้สร้างความลำบากอย่างมาก อย่างไรก็ตาม บริษัทให้คำสัญญากับผู้บริโภคชาวยูเครนว่าจะสามารถผลิตอาหารให้กับพลเรือนชาวยูเครนให้เพียงพอ แต่ก็จำเป็นต้องให้ความสำคัญกับความปลอดภัยของพนักงานด้วย ล่าสุดบริษัทเอ็มเอชีพีผู้ผลิตสัตว์ปีก และอาหารสัตว์ได้ปิดเว็บไซต์ของบริษัทแล้ว ทิ้งไว้แต่ข้อความเพียงหนึ่งหน้าอธิบายสาเหตุที่ต้องตัดสินใจปิดเว็บไซต์ลง เนื่องจาก ป้องกันการโจมตีทางไซเบอร์ของรัสเซีย ขณะนี้ เกษตรกรบางส่วนละทิ้งบ้านเมืองที่ยูเครน และคนงานในฟาร์มบางส่วนหันมาจับอาวุธต่อสู้เพื่อประเทศของตนเอง ความกังวลต่อสงครามการรุกรานยูเครนจะส่งผลกระทบต่อการเก็บเกี่ยววัตถุดิบอาหารสัตว์ในยูเครนปีนี้
เอ็มเอชพี ท่ามกลางศึกรัสเซีย-ยูเครน
บริษัทเอ็มเอชีพีให้ความสำคัญกับความปลอดภัยของพนักงาน และพยายามรักษาความมั่นคงด้านอาหารของประเทศ ท่ามกลางความโกลาหลจากสถานการณ์การรุกรานยูเครนของรัสเซีย สาสน์จากผู้บริหารเอ็มเอชพีในเว็บไซต์ ดร.จอห์น ริช ประธานบริหารของบริษัท ใจความสำคัญในเอกสารชี้แจงถึงสถานการณ์การรุกรานประเทศเริ่มต้นตั้งแต่เมื่อวันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์ จนเกิดสงครามอย่างเต็มรูปแบบทั่วประเทศ โดยทหารรัสเซียทำร้ายชีวิตพลเรือนอย่างโจ่งแจ้ง ทั้งนี้บริษัทเอ็มเอชพีให้สัญญาว่าจะยังคงปฏิบัติงานด้วยความระมัดระวังความปลอดภัยต่อพนักงานอย่างเต็มความสามารถ
บริษัท เอ็มเอชพี มีพนักงานมากกว่า ๒๖,๐๐๐ ชีวิตในยูเครน และผลิตเนื้อไก่ราว ๔๐๐,๐๐๐ เมตริกตันต่อปีให้กับตลาดเนื้อไก่ยูเครนมีสัดส่วนราวครึ่งหนึ่งของการผลิตเนื้อไก่ที่บริโภคภายในประเทศ วันนี้ บริษัท เอ็มเอชพี มีเป้าหมายสำคัญ ๒ ประการ ประการแรกจะรักษาความปลอดภัยของพนักงาน ประการที่สองคือจะยังคงพยายามปฏิบัติงานเพื่อรักษาความมั่นคงของอาหารภายในชาติ บางพื้นที่ยังคงถูกโจมตีอย่างรุนแรง และเป็นพื้นที่ที่พนักงานบริษัท เอ็มเอชพี อาศัยอยู่ บริษัทจะพยายามโยกย้ายที่พักอาศัยให้ไปยังสถานที่ปลอดภัย และให้ความช่วยเหลือทางการเงินตามความจำเป็น
ดร.จอห์น ริช ยอมรับว่าเกิดปัญหาการขนส่ง และการจัดส่งสินค้า เนื่องจาก ถนนภายในยูเครนเต็มไปด้วยอันตราย โดยเฉพาะ พื้นที่กำลังเกิดการรบอย่างหนัก และยังมีรายงานที่เชื่อถือได้สูงว่า ยานพาหนะของทหารรัสเซียพยายามยิงรถขนส่งอาหารสำหรับยังชีพของผู้หญิง และเด็กชาวยูเครน ช่องทางการซื้อขายถูกระงับทั้งหมด เนื่องจาก ความกังวลต่ออันตรายจากทหารรัสเซีย บริษัท เอ็มเอชพี ก็พยายามหาทางเลือกใหม่สำหรับการส่งอาหารให้ดีที่สุด บริษัท เอ็มเอชพี ส่งสินค้าโดยไม่คิดค่าใช้จ่ายไปยังนักรบผู้ต่อต้านกองทัพรัสเซีย รวมถึง โรงพยาบาล และชุมชน พลเรือนที่กำลังเผชิญหน้ากับความยากลำบาก แม้ว่าจะทำให้สูญเสียความสามารถในการส่งออกไป ในแวลานี้ บริษัท เอ็มเอชพี ได้หยุดการส่งออกเรียบร้อยแล้ว เนื่องจาก เส้นทางการขนส่งถูกทำลายไปทั้งหมด
เอ็มเอชพีตัดสินใจปิดเว็บไซต์ ป้องกันการโจมตีทางไซเบอร์
สถานการณ์ภายในยูเครนเต็มไปด้วยความสับสนอลหม่านจากกองทัพรัสเซีย บริษัทเหลือทิ้งไว้แต่ข้อความเป็นภาษายูเครนที่มีใจความอ้างถึง การโจมตีทางไซเบอร์อันเป็นส่วนหนึ่งของการจู่โจมของสหพันธรัฐรัสเซีย ทำให้บริษัทฯตัดสินใจยุติการทำงานของเว็บไซต์ลงชั่วคราว ในข้อความเดียวกันยังมีวลี “ภาคภูมิใจในยูเครน!” และ “ภาคภูมิใจในกองทัพยูเครน!” โฮมเพจของบริษัทฯ ระบุว่าจะมอบผลิตภัณฑ์ภายใต้แบรนด์ “นาชา ยาบะ (Nasha Ryaba)” โดยไม่คิดเงินให้กับกองทัพรัสเซีย โรงพยาบาล และพลเมืองพลัดถิ่น ไม่กี่วันก่อนจะปิดเว็บไซต์ของเอ็มเอชพี ดร.จอห์น ริช ประธานบริหารของบริษัท ระบุว่า บริษัทจะพยายามดำเนินการผลิตต่อไปเพื่อรักษาความมั่นคงให้กับพลเรือนภายในประเทศ โดยพยายามทำทุกสิ่งเท่าที่จะทำได้ เพื่อป้องกันพนักงานทั้งในสถานที่ทำงาน และไม่ได้ทำงานแล้ว อุปสรรคสำคัญที่การรุกรานยูเครนส่งผลต่อการผลิตคือ การกระจายสินค้า ที่ส่งผลกระทบให้บริษัทไม่สามารถส่งออกสินค้าออกไปภายนอกประเทศได้
สื่อมวลชนเปิดเผยข้อกังวลต่อสถานะทางการเงินของบริษัท เอ็มเอชพี จากตลาดหลักทรัพย์ลอนดอน พื้นที่การผลิตสัตว์ปีกของบริษัท เอ็มเอชพี ยังไม่ได้รับความเสียหาย แต่กำลังสูญเสียความสามารถในการผลิตลงเรื่อยๆ จนถึงปัจจุบัน บริษัทยังไม่กังวลว่า พนักงานจะเกิดการบาดเจ็บ แม้ว่าจะได้รับรายงานว่า ญาติของพนักงานบางส่วนได้รับบาดเจ็บบ้างแล้ว การขนส่งสินค้าของบริษัทก็เป็นอุปสรรคสำคัญ เนื่องจาก ไม่มีคนขับ และน้ำมันเชื้อเพลิง และยังไม่สามารถส่งสินค้าไปยังพื้นที่สีแดง (red zone) ที่มีการรบกันอย่างหนัก สำหรับบริษัทผู้ผลิตไข่ในยูเครน เว็บไซต์ของบริษัท “อาฟแวนการ์ดโค (Avangardco)” ผู้ผลิตไข่ไก่รายใหญ่ที่สุดในยูเครน และบริษัทแม่ ยังคงเปิดเว็บไซต์ โดยทั้งสองเว็บไซต์ ไม่มีข้อมูลที่แสดงถึงความกังวลต่อสถานการณ์ความขัดแย้งแต่อย่างใด เช่นเดียวกับเว็บไซต์ของ “โอโวสตาร์ ยูเนียน (OvoStar Union)” ผู้ผลิตไข่ไก่รายใหญ่ที่สุดอันดับ ๒ ของยูเครน ก็ยังคงเปิดตามปรกติ แต่ยังไม่มีการอัพเดตข้อมูลใหม่ตั้งแต่วันที่ ๒๘ มกราคมที่ผ่านมา
ความเสี่ยงการเก็บเกี่ยวพืชอาหารสัตว์ในยูเครน
ทหารรัสเซียรุกคืบเข้าสู่พื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศยูเครน จนทำให้เกษตรกรชาวยูเครนไม่มีความมั่นใจว่าจะสามารถเริ่มลงเมล็ดพืชอาหารสัตว์สำหรับการเพาะปลูกในรุ่นฤดูใบไม้ผลิต เดือนมีนาคมนี้ เพื่อให้การเก็บเกี่ยวพืชผลเป็นไปตามรอบต่อไปได้ ฟาร์มที่ครอบครองโดยชาวต่างชาติ ฟาร์มหลายแห่งมีชาวต่างชาติเป็นเจ้าของ และจัดการการผลิตในยูเครน แต่บางส่วนตัดสินใจออกจากประเทศไปแล้ว เพื่อรอคอย และจับตาเฝ้ามองว่า การเข้าครอบครองอย่างไม่ถูกต้องตามกฏหมายของประธานาธิบดีปูตินจะดำเนินต่อไปอย่างไร รถถังเข้าแทนที่รถแทร็กเตอร์ในพื้นที่เพาะปลูก กองทัพชาวยูเครนที่กล้าหาญ และกำลังต่อต้านจากประชาชนท้องถิ่น ชะลอการรุกรานของทหารรัสเซีย แต่การรุกรานครั้งนี้ ได้สร้างความเสียหายอย่างใหญ่หลวงสำหรับการเกษตรกรรมในยูเครน ขณะที่ รถถังเข้าแทนที่รถแทร็กตอร์ในพื้นที่เพาะปลูก ราคาของวัตถุดิบอาหารสัตว์ ปู๋ย และสารเคมีก็เพิ่มสูงขึ้น และเป็นการยากลำบากที่จะยื่นขอเงินกู้สำหรับลงทุนต่อไป พื้นที่เพาะปลูกบางส่วนเริ่มต้นแล้ว อย่างไรก็ตาม ยังมีความก้าวหน้าจากเกษตรกรในยูเครนภาคตะวันตกของประเทศ เริ่มต้นเพาะปลูกกันแล้ว และคอยติดตามสถานการณ์ในภูมิภาคอื่นๆของประเทศ ยูเครนเป็นที่รู้จักกันดีว่าเป็น “ตะกร้าขนมปังของยุโรป” ส่งออกข้าวสาลีเป็นสัดส่วนร้อยละ ๑๒ ของโลก ข้าวโพดร้อยละ ๑๖ และข้าวบาร์เลย์ ร้อยละ
ภาพที่ ๓ เกษตรกรเริ่มเพาะปลูกในพื้นที่ฝั่งตะวันตกของประเทศแล้ว (แหล่งภาพ Chris McCullough)
ผลผลิตข้าวสาลีของยูเครน การเพาะปลูกข้าวสาลีเกือบทั้งหมดอยู่ในช่วงฤดูใบไม้ร่วง และมีพื้นที่เพาะปลูกราว ๔๐ ล้านไร่ ข้าวสาลีในฤดูใบไม้ผลนี้เริ่มปลูกนับตั้งแต่วันนี้ไปจนถึงเดือนมีนาคม คาดว่าครอบคลุมพื้นที่ราว ๑ ล้านไร่ ดังนั้น รวมพื้นที่ปลูกข้าวสาลีทั้งหมดเป็น ๔๑ ล้านไร่ โดยภาพรวมผลผลิตลดลงอย่างมากจากปีที่แล้ว แต่ยังใกล้เคียงกับแนวโน้มเฉลี่ยจากหลายปีก่อนหน้านี้ อย่างไรก็ตาม สถานการณ์ปัจจุบันนี้ เกษตรกรอยู่ในสถานะที่ไม่สามารถหาปุ๋ย และยาฆ่าแมลงได้เลย หากสามารถเก็บเกี่ยวได้ในเดือนกรกฏาคม ก็จะยังมีผลผลิตข้าวสาลีลดลงราว ๑๖ ถึง ๑๗ ล้านตัน เปรียบเทียบกับที่เคยคาดการณ์ไว้ ๒๖ ถึง ๒๗ ล้านตัน ยูเครนต้องการข้าวสาลีราว ๑๐ ล้านตันสำหรับการบริโภคภายในประเทศ เหลือ ๖ ถึง ๑๗ ล้านตันสำหรับการส่งออกระหว่างปี พ.ศ.๒๕๖๕ ถึง ๒๕๖๖ นี้
ภาพที่ ๔ ประเทศยูเครนได้ชื่อว่าเป็นตะกร้าขนมปังของยุโรป (แหล่งภาพ Chris McCullough)
การผลิตข้าวโพดของยูเครน หากพิจารณาสถานการณ์ข้าวโพด จะปลูกกันระหว่างเดือนเมษายนและพฤษภาคม เกษตรกรส่วนใหญ่จะซื้อเมล็ดฟาร์ม สำหรับปุ๋ยต้องนำเข้าจากรัสเซีย แต่รัสเซียได้ระงับการส่งออกสารแอมโมเนียม ไนเตรต ชั่วคราวตั้งแต่วันที่ ๒ กุมภาพันธ์ถึง ๑ เมษายน พ.ศ. ๒๕๖๕ ส่งผลให้ราคาปุ๋ยสูงขึ้น รัสเซียอ้างว่าต้องการปกป้องประเทศ เนื่องจาก สารแอมโมเนียม ไนเตรต สามารถใช้เป็นวัตถุระเบิดได้ พยากรณ์ปริมาณข้าวโพดปัจจุบันเป็น ๓๗ ล้านเมตริกตันจากพื้นที่เพาะปลูก ๓๔ ล้านไร่ สำหรับการบริโภคภายในราว ๗ ล้านเมตริกตัน และการส่งออก ๓๐ ล้านตันระหว่างปี พ.ศ.๒๕๖๕ ถึง ๒๕๖๖ นี้ ยอดตัวเลขทั้งหมดจะกลายเป็นศูนย์ทันที หากเกษตรกรไม่สามารถเพาะปลูกต่อไปได้ หากวิเคราะห์สถานการณ์ระดับกลาง อาจจะมีพื้นที่เพาะปลูกได้น้อยลง และเก็บเกี่ยวได้น้อยลงเหลือ ๑๙ ล้านตัน และส่งออกเหลือเพียง ๑๒ ล้านตัน เส้นทางขนส่งทางเรือ ปัญหาใหญ่สำหรับการส่งออกคือ เส้นทางขนส่งทางเรือ รัสเซียได้ควบคุมท่าเรือในทะเลอะซอฟ โดยทะเลอะซอฟเป็นทะเลตื้น จึงมักจะถ่ายสินค้าไปยังเรือขนาดใหญ่ในน้ำลึก วัตถุดิบส่วนใหญ่ส่งออกผ่านท่าเรือทางตะวันตกผ่านท่าเรือทะเลดำจากเมืองเคอร์ซอน มือกอลายิว และทะเลลึกที่เมืองยูสนีย์ และโอเดสซา
การระงับการค้าขายกับรัสเซีย การปิดเมืองบอสฟอรัสในการขนส่งทางเรือ เป็นการควบคุมการค้าขายทางเรือกับรัสเซีย มีประเด็น ๒ ประการที่จะต้องพิจารณา ข้าวสาลีจากทะเลดำปริมาณมากเดินทางไปยังแอฟริกาเหนือ และตะวันออกกลาง โดยพึ่งพาเส้นทางเดินเรือปรกติเพื่อคงไว้ให้ราคาขนมปังไม่แพงมากให้กับพลเมือง หากสถานการณ์เลวร้ายจนทำให้เกิดอุปสรรคต่อการขนส่งวัตถุดิบเหล่านี้ ร่วมกับราคาวัตถุดิบอาหารสัตว์ที่แพงขึ้นถึงเพดาน ซึ่งเริ่มขึ้นเรียบร้อยแล้ว เจ้าของเรือพาณิชย์คงไม่ต้องการเทียบท่าเรือที่เกิดสงคราม และนั่นก็จะส่งผลต่อการส่งออกอย่างแน่นอน ขณะที่เกษตรกรในยูเครนบางอาจได้ประโยชน์จากราคาที่สูงขึ้น และจำหน่ายข้าวสาลี และข้าวโพด แต่การจัดส่งให้กับลูกค้าก็ไม่ใช่เรื่องง่ายนัก
การระงับเรือสินค้าไปยังยูเครน สหภาพผู้สื่อข่าวด้านการเกษตรแห่งยูเครน ในกรุงเคียฟ อ้างว่า ได้ตัดสินใจยกเลิกการเรียกเรือสินค้าไปยังยูเครนนับตั้งแต่วันที่ ๒๔ กุมภาพันธ์จนกว่าจะมีการประกาศเปลี่ยนแปลง เช่นเดียวกับบริษัทเมอส์กได้ยกเลิกการเรียกเรือสินค้า และปิดสำนักงานในยูเครนเรียบร้อยแล้ว ผู้จำหน่ายสินค้าการเกษตรรายใหญ่ของโลก คาร์กิลล์ เรือขนส่งสินค้าทางทะเลถูกโจมตีนในทะเลดำ แต่เรือยังเดินทางต่อไปได้ และลูกเรือยังปลอดภัยดี ผู้ซื้อวัตถุดิบอาหารสัตว์จากอิยิปต์ ยกเลิกคำสั่งซื้อระหว่างประเทศสำหรับข้าวสาลี จากทั้งรัสเซีย หรือยูเครน เช่นเดียวกับผู้ค้าสินค้าเกษตรโลกก็ปิดสำนักงานของบริษัทในยูเครน และยุติการปฏิบัติที่ท่าเรือมือกอลายิวแล้ว ขณะที่ คู่แข่งก็หยุดการปฏิบัติงานในยูเครน และโอเดสซาแล้ว
ความท้าทายสำหรับการเพาะปลูกรุ่นปัจจุบัน ผู้เชี่ยวชาญด้านการเพาะปลูกพืชไร่ แห่งสหราชอาณาจักร และผู้อำนวยการบริษัทผู้ผลิตพืชไร่ในยูเครน เห็นว่าสถานการณ์พลิกผันตลอดเวลา การเพาะปลูกใกล้กับเมืองทางตะวันตกของยูเครน ทั้งมันสำปะหลัง ข้าวโพด ถั่วเขียว และถั่วเหลือง ๑๒,๕๐๐ ไร่ การเพาะปลูกเริ่มต้นขึ้นไปแล้ว แต่ยังมีอุปสรรคบางประการทั้งพลังงานเชื้อเพลิง ปุ๋ย เมล็ดพันธุ์ และแรงงาน ส่งผลให้ราคาวัตถุดิบในโลกยังคงสูงต่อไปอีกครั้ง เกษตรกรพยายามกลับไปทำงานในฟาร์มให้เร็วที่สุดเท่าที่จะทำได้ สถานการณ์มีความผันผวนอย่างมาก ประเด็นการจัดการห่วงโซ่การผลิตเป็นความท้าทายใหญ่ โดยเฉพาะ บริเวณทะเลดำ และทะเลอะซอฟที่เป็นสถานที่สำคัญสำหรับการส่งออกข้าวสาลี ทุกคนกำลังจับตามองว่าจะเกิดอะไรขึ้นต่อไปในยูเครน แต่การรุกรานต้องส่งผลต่อราคาอาหารโลก กลายเป็นแรงกดดันทางการเงินต่อผู้บริโภคที่ได้รับผลกระทบจากราคาสินค้าที่สูงขึ้นแล้ว
เอกสารอ้างอิง
Graber R. 2022. Russian invasion poses ‘significant difficulties’ for MHP. [Internet]. [Cited 2022 Feb 28]. Available from: https://www.wattagnet.com/articles/44606-russian-invasion-poses-significant-difficulties-for-mhp
Graber R. 2022. Fearing Russian cyberattacks, MHP suspends websites. [Internet]. [Cited 2022 Mar 4]. Available from: https://www.wattagnet.com/articles/44639-fearing-russian-cyberattacks-mhp-suspends-websites
McCullough C. 2022. Ukraine: Vital crop harvest at risk. [Internet]. [Cited 2022 Mar 3]. Available from: https://www.allaboutfeed.net/market/market-trends/ukrainian-vital-crop-harvest-at-risk-2/
คลิกเพื่อเปิดแบบฟอร์มลงทะเบียน